مراسم چای خوری در ژاپن
مراسم چای ژاپنی، یکی از معروف‌ترین تشریفات فرهنگی کشور ژاپن است و در زبان آن‌ها با نام «سادو» (sadō)، «چادو» (chadō) یا همان «چانویو» (Chanoyu) شناخته می‌شود. طرز تهیه‌ی چای و صرف آن در این مراسم، ویژگی‌ها و آداب و رسوم مخصوص به خود را دارد که آن را از تشریفات فرهنگی دیگر متمایز می‌کند. شاید روش‌های نوشیدن چای در این مراسم کمی برایتان گیج‌کننده و دشوار به نظر برسد. بنابراین با ما همراه باشید تا با این سنت قدیمی بیشتر آشنا شوید و بهترین مکان برای تجربه‌ی این مراسم در شهر توکیو را پیدا کنید.
این مراسم برای ژاپنی ها مراسمی مملو از آرامش، زیبایی، تفکر و مراقبه است و رسم و رسوم خاصی دارد. روش آماده سازی چای، دم کردن، سرو چای و نوشیدن آن همگی طبق سنت های ژاپنی اجرا می شود و زیبایی خاصی دارد.
این مراسم برای ژاپنی ها مراسمی مملو از آرامش، زیبایی، تفکر و مراقبه است و رسم و رسوم خاصی دارد. روش آماده سازی چای، دم کردن، سرو چای و نوشیدن آن همگی طبق سنت های ژاپنی اجرا می شود و زیبایی خاصی دارد.
تاریخچه مراسم
چای در قرن ۸ از چین به ژاپن وارد شد و عمدتا برای مصارف پزشکی و درمانی در بین طبقات بالای جامعه مصرف می شد. طبقه‌ی اشراف تا مدت‌ها از این سنت برای سرگرم کردن و تحت تأثیر قرار دادن مهمانان پرنفوذشان استفاده می‌کردند. اما شیوه‌ی خاص نوشیدن این چای، یعنی هم زدن پودر چای و آب داغ از قرن 12 میلادی به بعد رواج پیدا کرد. مراسم چای به همین شکل ادامه داشت و بیشتر، طبقات بالای جامعه آن را برگزار می‌کردند و به نوعی به نمادی از جایگاه اجتماعی آن‌ها تبدیل شده بود. نداشته است.محبوبیت و رواج چای در بین مردم عادی ژاپن در دوره موراماچی (۱۳۳۳-۱۵۷۳) اتفاق افتاد و مراسم چای نوشی به یکی از محبوب ترین مراسم های مردم ژاپن تبدیل شد. مراسم چای ژاپنی نشان دادن اوج احترام و میهمان نوازی به میهمان است وهماهنگی بسیار زیبایی در کل این مراسم وجود دارد. کلاس های آموزش سرو چای در ژاپن برگزار می شود و اصول اولیه و مراحل مختلف این مراسم آموزش داده می شود.
ورودمیهمانان به اتاق چای
تعداد میهمان در مراسم چای ژاپنی حداکثر ۵ نفر است. میهمانان کمی زودتر از زمان مشخص شده سر می رسند و در اتاق انتظار منتظر میزبان می مانند. سپس میزبان میهمانان را به اتاق چای دعوت می کند و بعد از تعظیم و خم شدن وارد اتاق می شود. میزبان آخرین نفر وارد اتاق می شود.کنار وسایل آماده سازی چای و روی کفپوش حصیری تامامی می نشیند و میهمانان هم دور تا دور به صورت دو زانو می نشینند. پس از آن که همه میهمانان در جای خود نشستند مراسم آماده سازی چای شروع می شود که بیشتر شبیه به یک رقص زیبا و موزون است.
در مراسم چای ژاپنی میزبان چای را در مقابل میهمانان آماده می کند و این کار را با ظرافت و با رفتارهایی بسیار موزون و هماهنگ انجام می دهد که بخشی مهم از مراسم است. ابزار مورد نیاز برای آماده کردن چای شامل یک فرچه چوبی از خیزران است که چاسن نامیده می شود و برای حل کردن پودر چای سبز (ماچا) در آب جوش استفاده می شود. علاوه بر فرچه، کاسه چای، ظرف محتوی شیرینی و کتری هم جزو تجهیزات چای سازی هستند. هر یک از این وسایل با دقت بسیار بالا و با توجه به شرایط و موقعیت انتخاب می شود و قبل از آغاز مراسم در جای دقیق خود چیده می شوند. در ژاپن معمولا زنان این مراسم را اجرا می کنند و به عنوان خانم خانه از میهمانان پذیرایی می کنند.
آماده سازی و ریختی چای
در مراسم چای ژاپنی اغلب ظرفی محتوی شیرینی هم به میهمانان ارائه می شود که البته شیرینی را قبل از سرو چای میل می کنند. ظرف شیرینی روی کفپوش تامامی و روبروی میهمانان قرار دارد. میهمانان با دست راست شیرینی را برمی دارند و بشقاب را هم با دست چپ برمی دارند. در روش سنتی چای سبز با ملاقه های کوچک چوبی از جنس بامبو و در کاسه هایی به نام چاوان (Chawan) سرو می شود. میهمانان کاسه را با هر دو دست می گیرند و با چند جرعه کوچک چای را می نوشند و بعد کاسه را روی کفپوش تامامی قرار می دهند.
ابزار مورد نیاز
وسایل بی‌شماری برای برگزاری این مراسم وجود دارد که آن‌ها را با نام «چادوگو» (Chadougu) می‌شناسند. این وسایل، اهمیت بالایی در مراسم چای دارند و به دقت از آن‌ها نگهداری می‌کنند؛ اما فقط وجود بعضی از آن‌ها برای برگزاری این رسم ضروری است. از این میان می‌توان پیاله‌ی چای را نام برد که برای آماده کردن چای از آن استفاده می‌شود و نوع آن با توجه به فصل‌های مختلف تغییر می‌کند. برای مثال کاسه‌هایی که گودی بیشتری دارند چای را در هوای سرد، گرم نگه می‌دارند و کاسه‌های کم‌عمق‌تر برای آب و هوای گرم‌تر مناسب هستند. چایدان، وسیله‌ای است که چای را قبل از استفاده در آن نگه می‌دارند و قاشق و همزن کوچک نیز از دیگر لوازم ضروری این مراسم به شمار می‌روند. معمولاً میزبان از بهترین فنجان‌هایش برای سرو چای استفاده می‌کند و کیفیت و تزئینات وسایل مراسم چای یا همان چادوگو، نشانگر صاحبشان هستند. به همین دلیل میزبان‌ها، دقت بالایی در نگهداری و پاک کردن این وسایل به خرج می‌دهند.